Nieuwe beelden van Elfstedentocht 1986: drie Friezen filmden ontsnapping Van Benthem

Ze wisten dat ze een unieke plek hadden waar niemand kon filmen: Sander Nieuwhof, Oene Krist en Joop Bijlsma. Met z'n drieën wachtten ze op 26 februari 1986 tussen Wier en Vrouwenparochie op de kopgroep van de Elfstedentocht.

De beelden lagen tot nu toe stof te vangen in het archief van Nieuwhof. Maar hij heeft de filmbeelden overgedragen aan het Fries Film & Audio Archief in Leeuwarden.

Na Franeker was er een kopgroep ontstaan van zeven man. Het tempo was volgens Van Benthem te laag en hij ontsnapte.

Dat deed hij precies op de plek waar Nieuwhof, Krist en Bijlsma klaar stonden. "We wisten dat de NOS daar niet kon komen", zegt Krist. "De bruggen waren te laag en de motor kon er niet onderdoor."

Vanuit het dak

Van tevoren hadden ze alles al geregeld. Nieuwhof: "We moesten zelf een vergunning aanvragen om daar te mogen rijden, dat kan natuurlijk niet zomaar."

Zodra de kopgroep de Súdhoekstermiddelwei opdraaide, begon het filmwerk.

"We wilden de Elfstedentocht filmen met de nadruk op Het Bildt. We hebben ze eerst opgevangen bij Wier, daarna zijn we naar de Súdhoekstermiddelwei gereden", vertelt Krist.

Bijlsma reed, Krist hing aan de zijkant van de auto om alles in de gaten te houden en Nieuwhof hing uit het dak met de camera. "We hadden een Jeep geregeld", zegt Krist. "We moesten een auto hebben met een open dak.

Wat er toen gebeurde hadden de mannen niet kunnen bedenken. "In het midden van de Súdhoekster Faart loopt een scheur", zegt Nieuwhof. "Van Benthem stapte eroverheen en reed langzaam weg."

Nieuwhof legde het vast. Hij zag door de lens hoe Van Benthem met elke slag zijn voorsprong verder uit kon bouwen.

"Dat was voor ons een geweldig moment. Dat gebeurt een keer in je leven, zo'n moment. Oene, Joop en ik hebben dat vastgelegd."

De plek waar Van Benthem voor het eerst uit de kopgroep ontsnapte

Krist: "Het was een uniek moment. Sander en ik letten erg goed op, natuurlijk." Voor hem was het meteen duidelijk dat Van Benthem die dag goed was: "Hij was de sterkste. Hoe makkelijk hij daar weg reed. Hij had nog een goede batterij."

Honderd gulden

De beelden zijn niet eerder op tv te zien geweest. Dat had wel gekund, zegt Nieuwhof. "Bij de NOS hadden ze vanuit de helikopter gezien dat wij filmden. Ze hebben contact gezocht en wilden de beelden wel hebben."

De mannen konden er honderd gulden voor krijgen. Een taxi zou de beelden dan naar Hilversum brengen. "Toen heb ik gezegd dat een taxi duurder was dan wat ze wilden betalen. Na goed overleg hebben we 'nee' gezegd. Ze horen bij Het Bildt."

Naar het archief

Nu, 38 jaar later, zijn de beelden gedigitaliseerd en bijgewerkt. Ze hebben een plek gekregen in het Fries Film & Audio Archief. Nieuwhof had ze in zijn persoonlijke archief. Hij wilde er mee aan de slag als hij met pensioen was. Dat is nu het geval.

Coördinator Jurjen Enzing is er blij mee: "Het is heel bijzonder. Dit is echt een pareltje." Enzing heeft de volledige collectie gekregen van Nieuwhof. Alles wordt bekeken en gedigitaliseerd.

Enzing is altijd wel op zoek naar dit materiaal: "Alles wat is vastgelegd in Fryslân willen we bewaren voor de toekomst. Wat de NOS destijds niet kreeg zit nu wel bij ons in het archief."

Klik voor de beelden op deze link

Bron: Omrop Fryslân